De staart speelt een belangrijke rol in het leven van dieren. Hij is verantwoordelijk voor fysiologische, mechanische en communicatieve functies. Met zijn hulp kunnen dieren springen, zitten, bewegen, zwemmen en zelfs vliegen. De functies van de staart verschillen per diersoort.
Met behulp van hun staart warmen sommige dieren zich op bij strenge vorst. Met het begin van de winter gaat de eekhoorn bijvoorbeeld opgerold in een bal naar bed en bedekt zichzelf met zijn staart, als een deken. De lengte van de staart van de eekhoorn is bijna gelijk aan de lengte van zijn lichaam. Met behulp hiervan bestuurt de eekhoorn ook zijn vlucht tijdens sprongen en behoudt hij zijn evenwicht. Vossen, sabels, luipaarden, marters, poolvossen en andere dieren gebruiken hun staart op dezelfde manier. De bever is het grootste knaagdier. De lichaamslengte is ongeveer gelijk aan een meter. Het meest karakteristieke kenmerk van de bever is een eigenaardige, in het midden verdikte en afgeplatte staart, waarvan de lengte 25 centimeter kan bereiken. De bever gebruikt zijn staart als roer en roeispanen tijdens het zwemmen en vangt zelfs voedsel. Apen kunnen met hun staart aan een boom hangen. In deze positie is het handig voor hen om fruit dat in de buurt hangt te plukken en voedsel met hun voorpoten naar de mond te brengen. Na het eten zwaaien ze, ondersteboven hangend, als op een schommel. De staart is een belangrijk hulpmiddel in het gesprek met dieren. Bang knijpt de hond hem. In tijden van woede houdt hij het vast als een "wortel". En in een vrolijke bui kwispelt de vriend van een man graag met zijn staart. Katten en katten daarentegen tonen hun emoties op een iets andere manier. Als de staart wordt opgetild door de "pijp", voelen ze zich goed en kwispelen ermee als ze boos zijn. Sommige dieren kunnen hun staart afwerpen uit zelfverdediging. Wanneer de tanden van een roofdier (of menselijke handen) dit deel van het lichaam van de hagedis grijpen, trekt het onmiddellijk de spieren samen en breekt de ruggengraat op deze plek. Een gescheurde staart kan lange tijd dienen - urenlang trillen, waardoor de aandacht van roofdieren wordt afgeleid van de hagedis zelf. En na een tijdje groeit er een nieuwe staart uit de stronk. Soms gaat het gewoon kapot, maar begint er toch een nieuwe te groeien. In dit geval wordt de hagedis tweestaartig, driestaartig of zelfs vierstaartig.
